حجامت
حجامت نام روش خونگیری است که به منظور پیشگیری و درمان بیماریها انجام می شود و این نامگذاری احتمالاً به علت شیوه عمل آن می باشد که از طریق تحجیم و گشایش و انبساط موضعی عمل می نماید و در لغت نیز به معنای شفا می باشد و خون حجامت با خون فصد (خونگیری) متفاوت است و حجامت همچون آبشار درونی است که در آن خون و لنف هر دو وجود دارند.
تاریخ علم حجامت
اوراق پاپیروس که از عصر باستان به جامانده است و مربوط به 2200 سال قبل از میلاد مسیح علیه‌السلام می باشد، حجامت را امری رایج معرفی می کند و همچنین در کتاب آیورودا(طب سنتی هند) که مربوط به متجاوز از 1500سال قبل از میلاد مسیح است، در مورد حجامت و اثرات درمانی آن توضیح می دهد.
با ظهوراسلام، حجامت مورد تأکید فراوان معصومین علیهم السلام قرار گرفت بطوریکه بر اساس روایات موجود بیش از 530 بار از دهان مبارکشان بر انجام آن تأکید شده است تا حدی که حجامت را دوای هر دردی دانسته‌اند.(الحجامه دواء لِکلِّ داء)
ابوعلی‌سینا در کتاب قانون که هزار سال قبل نوشته شده است، حجامت را از ارکان درمان محسوب کرده و تقریباً برای درمان تمام بیماریها حجامت و بادکش را تجویز نموده است.
در قرن 16 میلادی، حجامت امری رایج در کشورهای اروپایی بود و پزشکان معروفی در این قرن از جمله Fallopio، Vidius، Dallacroce هر کدام ابزار خاصی برای آن ابداع کرده بودند. در حدود سال 1913 Houssay .B برای تحقیقات در این زمینه جایزه نوبل گرفت. از اوایل قرن بیستم تا کنون نیز حجامت عمدتاً از سوی مراکز درمان طبیعی(Heilpraktiker) در آلمان انجام می شود و بعضی پزشکان طب جدید هم به این امر مبادرت می ورزند.
مراحل حجامت
- اقدامات قبل از حجامت
1ـ حجامت عملی انتخابی و علاقمندانه است لذا برخوردی نیکو و ترتیبی صحیح را می طلبد.
2ـ کسانی که از حجامت ترس دارند با مقدماتی مثل وضو، ذکر، مطالعه واستراحت مختصر بهتر است خود را آماده نمایند.
3ـ دعای حجامت و آیه الکرسی و وضو توسط طبیب و حکیم روحانی اثر بسیاری بر این عمل الهی دارد.
4ـ بیمار نباید کاملاً گرسنه یا با معده بسیار پر باشد و بهترین خوردنیها قبل ازحجامت انار و کاهو می باشد.
5ـ در کسانی که طبیب به هر دلیل احساس ضعف مفرط یا ترس در آنها نماید مایعات قبل از حجامت را می تواند تجویز کند.
8ـ البته حجامت مانع نماز نمی باشد در صورت افزایش زیاد و غیرعادی خون از موضع حجامت فقط خارج محل خراش را می توان با آب سرد شستشو داد.
9ـ روشهای انجام حجامت قدیم در حمامها در صورتیکه بلافاصله بعد از آن دوش گرفته شود موافق روایات نیست. البته می توان گرمابه‌ای با تمام امکانات طب اسلامی اعم از محل مالیدن روغنهای مطبوع، استخرهای با روش جدید یا آبهای معدنی (خنک) شفابخش ایجاد نمود، که محل حجامت و بعد از استحمام با شربتهای شفابخش برای استراحت جسم و روح همه ملت مسلمان فراهم باشد.
دعای حجامت
دعای حجامت به نقل از امام رضا علیه السلام :
أعُوذُ بِاللهِ الکریم فِی حِجامتی مِنَ اَلعَینِ فِی الدَم و مِن کُلِ سوءٍ و الاَعلالِ وَ ألاَسقامِ وَ الاَوجاع وَ الاَمراضِ وَ اَسئَلُکَ العافیَةَ وَ المُعافاةِ وَ الشِفاءِ مِن کُلِ سُوءِ وَداءٍ.
ترجمه: پناه می برم به خداوند کریم در حجامتی که انجام می دهم از انحراف در خون و از تمام بدی‌ها و بیماری ها و سختی ها و دردها و امراض، و از تو عافیت و سلامت و شفای تمام بیماریها را طلب می‌کنم.
مکانیسم علمی حجامت
1ـ خونگیری و دفع فضولات خون از طریق حجامت
بر اساس این فرضیه تأثیر حجامت شبیه خونگیری وریدی است با این تفاوت که خون حجامت خون مویرگی است و به همراه آن مایع لنف نیز خارج می شود و با تخلیه مقداری خون، باعث اصلاح غلظت آن و تخلیه مواد زائد می شویم و روشن است تغییرات غلظت آن که در حالات مختلف فیزیولوژیک (مثل حاملگی) و پاتولوژیک (مثل پلی سیتمی و لوسمی) روی می دهد تأثیر زیادی بر مقاومت محیطی در برابر جریان خون و در نتیجه خون رسانی بافتی دارد.
2ـ تقویت سیستم ایمنی
مواضع حجامت ارتباط بسیار نزدیک با محل تجمع سیستم لنفوئید و غدد لنفاوی دارد. در ناحیه بین دو کتف که منطقه حجامت عام است، از دو طرف غدد لنفاوی آگزیلاری(زیر بغلی) و از بالا غدد گردنی و نزدیکتر از این دو، غدد زنجیره‌ای و وسیع مدیاستن و مجرای توراسیک (قنات صدری) قرار دارد.
در صورت نفوذ میکروب و هر گونه آنتی ژن، سلولهای ایمنی بصورت بسیار قوی و شدید با عامل مهاجم به نبرد پرداخته، آن را مغلوب می کنند.
در ناحیه کمر غدد لنفاوی اینگوینال و نیز غدد لنفاوی پاراورتبرال وجود دارد که لشگرگاههای دفاعی بیماریهای آمیزشی و اندام تحتانی و بدخیمی‌های ناحیه ژنیتال(تناسلی) اند.
محل حجامت سر، ارتباط نزدیکی با لنف نودهای گردنی دارد.
هر بار حجامت باعث ترشح فاکتورهای التهابی و فعال کننده سلولهای ایمنی در خون می شود که در نتیجه تکرار این عمل با یک برنامه منظم می تواند بدن انسان را در برابر بیماریهای مختلف مصون نگه‌دارد.
همچنین می توان امیدوار بود که حجامت وسیله مناسبی برای درمان بیماریهای عفونی، سرطان و نیز بیماری اتوایمیون که طب رایج غربی در مقابل آنها درمانده است ، باشد. زیرا سلولهای سرطانی و ژنهای پروتوانکوژن دائماً در بدن ما فعال می شوند و به وسیله سیستم ایمنی آنها مهار می شوند و یکی از علل ابتلای به سرطان در افراد مسن ضعف سیستم ایمنی می باشد.
3ـ تنظیم آهن خون
افزایش آهن خون نقشی حساس و محوری در بروز سکته‌های قلبی بازی می کند. در پژوهشی که روی 2000 نفر از افراد بین 42 تا 60 ساله انجام گرفته است 51 نفر آنها در این مدت زمان پژوهش دچار سکته قلبی شدند و در همه آنها مقدار آهن خون بیش از حد متعارف و معمول گزارش شده است و فشار خون و کلسترول بالا از عوامل درجه دوم به حساب می روند.
وجود آهن اضافی باعث شتاب گرفتن ایجاد پلاکها و مسدود شدن شریانها و بوجود آمدن سلولهای هموسیدرین در قلب( سلولهای نارسایی قلبی) می شود و این آهن اضافی یک سری فعل و انفعالات زنجیره‌ای مهلک و مرگبار را راه‌اندازی می کند که هنگام بروز یک حمله قلبی، تعداد بیشماری از سلولهای ماهیچه قلب را به سرعت نابود می کند، میزان متعادل آهن خون(فریتین) حدود mg/Lit 200 می باشد خوردن مواد گوشتی بیش از حد باعث بالا رفتن مقدار آن در سرم خون می شود.
بر اساس این گزارش علت اینکه سکته قلبی در زنان قبل از یائسگی کم بوده و بعد از یائسگی به سرعت نمودار می شود این است که خانمها در طی عادت ماهیانه(Period) بطور مرتب از بدن خود، خون دفع می کنند و بدین طریق مقداری از آهن خون آنها کاسته می شود.
بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که داشتن یک برنامه منظم حجامت در طول زندگی می تواند با کاهش میزان آهن سرم از سکته‌های قلبی، مغزی و حوادث عروقی مثل ترومبوز پیشگیری کند.
4ـ تقویت سیستم ضد انعقادی
هنگامی که جدار اندوتلیوم عروق آسیب می بیند سیستم انعقادی فعال شده و با ایجاد لخته جلوی خونریزی را می گیرد اما همین لخته می تواند عامل یک ترومبوز و در نهایت انفارکتوس شود، لذا در بدن انسان یک سیستم فیبرینولیتیک وجود دارد که به راحتی لخته ایجاد شده در عروق را از بین می برد.
عامل اصلی این سیستم آنزیم پروتئولیتیک قوی بنام پلاسمینوژن است که در حالت طبیعی غیر فعال است. بنابراین اگر هر چند گاهی به وسیله حجامت، سیستمهای هومئوستاز خون را در تعادل مثبتی برای برتری مواد ضد انعقادی نگهداریم می توانیم از بروز آترواسکلروتیک آمبولی، ترومبوز و سایر بیماری‌هایی که عامل آنها انسداد عروق است پیشگیری کنیم.
5 ـ مشروط نمودن گلبولهای قرمز
صدمات مکانیکی به 3 طریق می توانند باعث همولیز سلولهای قرمز پیر و فرسوده شوند:
هنگامی که گلبول های قرمز در عروق کوچک از روی سطوح برجسته استخوانی عبور می کنند در معرض فشار خارجی ناشی از فعالیتهای فیزیکی قرار می گیرند.
هنگامی که گلبول قرمز از میان یک گرادیان فشار ایجاد شده مانند دریچه مصنوعی می گذرند ممکن است تخریب شوند.
وقتی که فیبرین در گردش خون میکرو واسکولار رسوب کند، سبب فشار فیزیکی بر گلبولهای قرمز و پاره شدن آنها(Shear Stress) می شود. در حجامت فشاری که لبه لیوان در اثر بادکش بر پشت وارد می کند باعث ایجاد کانال تنگی برای عبور گلبولهای قرمز می شود (مکانیسم اول) از طرفی با توجه به اختلاف فشاری که در اثر خلاء داخل لیوان ایجاد می‌شود گلبولها را با Shear Stress حاصل از برخورد رگ در تنگنا قرار داده و تخریب می‌کند(مکانیسم دوم) این دو فرایند باعث تصفیه خون از گلبولهای فرسوده و پیر می شود.
اگر این عمل صورت نگیرد ممکن است گلبولهای فوق در میکروواسکولارهای اعضا دیگر با فیبرین رسوبی متلاشی شوند و باعث انسداد عروقی در ارگانهای مختلف نظیر قلب، مغز و … و در نتیجه محرومیت از تغذیه صحیح و اکسیژناسیون در این اعضا شوند.
6ـ ایجاد پر خونی در بافتهای آسیب دیده
بادکش حجامت باعث ایجاد پر خونی و افزایش جریان خون در بافتهای مواضع حجامت می شود و بدیهی است که پر خونی و احتقان تبعات مثبتی برای عضو آسیب دیده خواهد داشت چرا که یکی از فاکتورهای مهم در التیام زخم، تغذیه و اکسیژناسیون صحیح بافت مربوطه است و بنابراین هرچه به عضو آسیب دیده خون بیشتری برسد، سرعت ترمیم آن بیشتر می شود.
این فرضیه توجیه کننده اثر درمانی حجامت بر دردهای استخوانی ناشی از آرتروز و استئوپروز و … می‌باشد
حجامت نام روش خونگیری است که به منظور پیشگیری و درمان بیماریها انجام می شود و این نامگذاری احتمالاً به علت شیوه عمل آن می باشد که از طریق تحجیم و گشایش و انبساط موضعی عمل می نماید و در لغت نیز به معنای شفا می باشد و خون حجامت با خون فصد (خونگیری) متفاوت است و حجامت همچون آبشار درونی است که در آن خون و لنف هر دو وجود دارند.
تاریخ علم حجامت
اوراق پاپیروس که از عصر باستان به جامانده است و مربوط به 2200 سال قبل از میلاد مسیح علیه‌السلام می باشد، حجامت را امری رایج معرفی می کند و همچنین در کتاب آیورودا(طب سنتی هند) که مربوط به متجاوز از 1500سال قبل از میلاد مسیح است، در مورد حجامت و اثرات درمانی آن توضیح می دهد.
با ظهوراسلام، حجامت مورد تأکید فراوان معصومین علیهم السلام قرار گرفت بطوریکه بر اساس روایات موجود بیش از 530 بار از دهان مبارکشان بر انجام آن تأکید شده است تا حدی که حجامت را دوای هر دردی دانسته‌اند.(الحجامه دواء لِکلِّ داء)
ابوعلی‌سینا در کتاب قانون که هزار سال قبل نوشته شده است، حجامت را از ارکان درمان محسوب کرده و تقریباً برای درمان تمام بیماریها حجامت و بادکش را تجویز نموده است.
در قرن 16 میلادی، حجامت امری رایج در کشورهای اروپایی بود و پزشکان معروفی در این قرن از جمله Fallopio، Vidius، Dallacroce هر کدام ابزار خاصی برای آن ابداع کرده بودند. در حدود سال 1913 Houssay .B برای تحقیقات در این زمینه جایزه نوبل گرفت. از اوایل قرن بیستم تا کنون نیز حجامت عمدتاً از سوی مراکز درمان طبیعی(Heilpraktiker) در آلمان انجام می شود و بعضی پزشکان طب جدید هم به این امر مبادرت می ورزند.
مراحل حجامت
- اقدامات قبل از حجامت
1ـ حجامت عملی انتخابی و علاقمندانه است لذا برخوردی نیکو و ترتیبی صحیح را می طلبد.
2ـ کسانی که از حجامت ترس دارند با مقدماتی مثل وضو، ذکر، مطالعه واستراحت مختصر بهتر است خود را آماده نمایند.
3ـ دعای حجامت و آیه الکرسی و وضو توسط طبیب و حکیم روحانی اثر بسیاری بر این عمل الهی دارد.
4ـ بیمار نباید کاملاً گرسنه یا با معده بسیار پر باشد و بهترین خوردنیها قبل ازحجامت انار و کاهو می باشد.
5ـ در کسانی که طبیب به هر دلیل احساس ضعف مفرط یا ترس در آنها نماید مایعات قبل از حجامت را می تواند تجویز کند.
6ـ بررسی مزاج و طبع گرم و سرد، تری و خشکی جزء اصول درمان هر طبیب حاذق است.
7ـ سرخی صورت و چشم، برجستگی نبضهای ضرباندار احساس خالی شدن زیر پا، دردهای بدن و استخوان احساس راه رفتن مورچه روی پوست، احساس شیرینی و تلخی دهان، خارش و گزگز بدن، برخی سردردها، کندی ذهن با کسالت بدن همراه خواب آلودگی علائم غلبه خون است.
- اقدامات ضمن حجامت
1ـ بیمار معمولاً مانند هر حجامت شونده چهار زانو می نشیند، آیه الکرسی را به خصوص در روزهای چهارشنبه و در غیر از اوقات عادی و ارجح با افزودن روحیه و دعا و تشویق شروع می نماید.
2ـ گرچه بهتر است بیمار در حال حجامت ضعف و عصبانیت نداشته باشد ولی عجیب است در افراد با حالت عصبی که به این عمل مستحب می نشینند بعد از آن احساس سبکی جسمی و راحتی روانی و عصبی می نمایند.
3ـ در صورت ضعف یا حالت شوک بعد از حجامت حتی گذاشتن یک قاشق عسل در دهان ضعف را جبران می کند. در صورت نبودن عسل آب مفید واقع می شود. خوابیدن به پهلوی راست و کنترل فشار خون و حال عمومی بعد از ده تا بیست دقیقه حال بیمار را بهبود می دهد. برای تسریع در بازگشت بهتر است بیمار را روی تخت در حالت خوابیده و نشسته کمی ماساژ داد.
4ـ باید توجه داشت حالت شوک موقت ارتباطی با میزان خون ندارد بلکه برخی ازبیماران با دیدن خون و حجامت خشک بدون خونگیری این حالت نوروژنیک را از خود نشان می دهند که همه موارد آن قابل برگشت است.
5ـ اکثر پزشکان متخصص قلب بعد از سکته قلبی بیمارانشان اظهار کرده‌اند که اگر بیمار قبلاً حجامت نکرده بود ممکن بود در اثر سکته قلبی عادی جان خود را از دست بدهد.
6ـ زمان بادکش تقریباً بین 3 تا 5 دقیقه بر حسب نرمی یا خشونت پوست است. در حجامتهای کوتاهتر و متعددتر خون بیشتری ممکن است گرفته شود و معمولاً 3 تا 5 بادکش انجام می شود.
7ـ حداکثر عمق زخم در حدود پایان درم است و به زیر جلد نمی رسد. خراشها در جهت درماتوم (خطوط پوستی) باید باشد که آسیب کمتری به بافتها وارد آورد و جهت حجامت بعدی بسته به نوع بیمار اثر کمتری می گذارد.
- اقدامات بعد از حجامت
بیمار در همان جا که حجامت می شود برای ملاقات با طبیب، جهت راهنمایی و معاینات دقیق تر و دستورات غذایی مناسب پس از حجامت ویزیت می شود و پرونده تکمیل می گردد.
مهمترین نکات تا تقریباً 12 ساعت بعد از حجامت عبارتند از:
1ـ نخوردن لبنیات
2ـ عدم مقاربت در همان روز و شب
3ـ عدم فعالیت شدید جسمی و روانی و هیجانات اضطرابی
4ـ نخوردن تندی و شوری
5ـ خوردن انار رسیده(شیرین) و بر حسب تمایل مکیدن آب آن، شربت عسل، شربت کاسنی، سکنجبین، خوردن ماهی، در مزاجهای خونی و صفراوی برخی شوربا یا ترشیها بی‌نمک.
6ـ در صورت ضعف بیشتر می توان از کباب (گوسفندی) آبگوشت و مصرف مایعات زیاد به خصوص خود آب میوه استفاده کرد.
7ـ حمام بهتر است در همان روز حجامت به واسطه رسیدن بدن به تعادل مناسب انجام نپذیرد.
8ـ البته حجامت مانع نماز نمی باشد در صورت افزایش زیاد و غیرعادی خون از موضع حجامت فقط خارج محل خراش را می توان با آب سرد شستشو داد.
9ـ روشهای انجام حجامت قدیم در حمامها در صورتیکه بلافاصله بعد از آن دوش گرفته شود موافق روایات نیست. البته می توان گرمابه‌ای با تمام امکانات طب اسلامی اعم از محل مالیدن روغنهای مطبوع، استخرهای با روش جدید یا آبهای معدنی (خنک) شفابخش ایجاد نمود، که محل حجامت و بعد از استحمام با شربتهای شفابخش برای استراحت جسم و روح همه ملت مسلمان فراهم باشد.
دعای حجامت
دعای حجامت به نقل از امام رضا علیه السلام :
أعُوذُ بِاللهِ الکریم فِی حِجامتی مِنَ اَلعَینِ فِی الدَم و مِن کُلِ سوءٍ و الاَعلالِ وَ ألاَسقامِ وَ الاَوجاع وَ الاَمراضِ وَ اَسئَلُکَ العافیَةَ وَ المُعافاةِ وَ الشِفاءِ مِن کُلِ سُوءِ وَداءٍ.
ترجمه: پناه می برم به خداوند کریم در حجامتی که انجام می دهم از انحراف در خون و از تمام بدی‌ها و بیماری ها و سختی ها و دردها و امراض، و از تو عافیت و سلامت و شفای تمام بیماریها را طلب می‌کنم.
مکانیسم علمی حجامت
1ـ خونگیری و دفع فضولات خون از طریق حجامت
بر اساس این فرضیه تأثیر حجامت شبیه خونگیری وریدی است با این تفاوت که خون حجامت خون مویرگی است و به همراه آن مایع لنف نیز خارج می شود و با تخلیه مقداری خون، باعث اصلاح غلظت آن و تخلیه مواد زائد می شویم و روشن است تغییرات غلظت آن که در حالات مختلف فیزیولوژیک (مثل حاملگی) و پاتولوژیک (مثل پلی سیتمی و لوسمی) روی می دهد تأثیر زیادی بر مقاومت محیطی در برابر جریان خون و در نتیجه خون رسانی بافتی دارد.
2ـ تقویت سیستم ایمنی
مواضع حجامت ارتباط بسیار نزدیک با محل تجمع سیستم لنفوئید و غدد لنفاوی دارد. در ناحیه بین دو کتف که منطقه حجامت عام است، از دو طرف غدد لنفاوی آگزیلاری(زیر بغلی) و از بالا غدد گردنی و نزدیکتر از این دو، غدد زنجیره‌ای و وسیع مدیاستن و مجرای توراسیک (قنات صدری) قرار دارد.
در صورت نفوذ میکروب و هر گونه آنتی ژن، سلولهای ایمنی بصورت بسیار قوی و شدید با عامل مهاجم به نبرد پرداخته، آن را مغلوب می کنند.
در ناحیه کمر غدد لنفاوی اینگوینال و نیز غدد لنفاوی پاراورتبرال وجود دارد که لشگرگاههای دفاعی بیماریهای آمیزشی و اندام تحتانی و بدخیمی‌های ناحیه ژنیتال(تناسلی) اند.
محل حجامت سر، ارتباط نزدیکی با لنف نودهای گردنی دارد.
هر بار حجامت باعث ترشح فاکتورهای التهابی و فعال کننده سلولهای ایمنی در خون می شود که در نتیجه تکرار این عمل با یک برنامه منظم می تواند بدن انسان را در برابر بیماریهای مختلف مصون نگه‌دارد.
همچنین می توان امیدوار بود که حجامت وسیله مناسبی برای درمان بیماریهای عفونی، سرطان و نیز بیماری اتوایمیون که طب رایج غربی در مقابل آنها درمانده است ، باشد. زیرا سلولهای سرطانی و ژنهای پروتوانکوژن دائماً در بدن ما فعال می شوند و به وسیله سیستم ایمنی آنها مهار می شوند و یکی از علل ابتلای به سرطان در افراد مسن ضعف سیستم ایمنی می باشد.
3ـ تنظیم آهن خون
افزایش آهن خون نقشی حساس و محوری در بروز سکته‌های قلبی بازی می کند. در پژوهشی که روی 2000 نفر از افراد بین 42 تا 60 ساله انجام گرفته است 51 نفر آنها در این مدت زمان پژوهش دچار سکته قلبی شدند و در همه آنها مقدار آهن خون بیش از حد متعارف و معمول گزارش شده است و فشار خون و کلسترول بالا از عوامل درجه دوم به حساب می روند.
وجود آهن اضافی باعث شتاب گرفتن ایجاد پلاکها و مسدود شدن شریانها و بوجود آمدن سلولهای هموسیدرین در قلب( سلولهای نارسایی قلبی) می شود و این آهن اضافی یک سری فعل و انفعالات زنجیره‌ای مهلک و مرگبار را راه‌اندازی می کند که هنگام بروز یک حمله قلبی، تعداد بیشماری از سلولهای ماهیچه قلب را به سرعت نابود می کند، میزان متعادل آهن خون(فریتین) حدود mg/Lit 200 می باشد خوردن مواد گوشتی بیش از حد باعث بالا رفتن مقدار آن در سرم خون می شود.
بر اساس این گزارش علت اینکه سکته قلبی در زنان قبل از یائسگی کم بوده و بعد از یائسگی به سرعت نمودار می شود این است که خانمها در طی عادت ماهیانه(Period) بطور مرتب از بدن خود، خون دفع می کنند و بدین طریق مقداری از آهن خون آنها کاسته می شود.
بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که داشتن یک برنامه منظم حجامت در طول زندگی می تواند با کاهش میزان آهن سرم از سکته‌های قلبی، مغزی و حوادث عروقی مثل ترومبوز پیشگیری کند.
4ـ تقویت سیستم ضد انعقادی
هنگامی که جدار اندوتلیوم عروق آسیب می بیند سیستم انعقادی فعال شده و با ایجاد لخته جلوی خونریزی را می گیرد اما همین لخته می تواند عامل یک ترومبوز و در نهایت انفارکتوس شود، لذا در بدن انسان یک سیستم فیبرینولیتیک وجود دارد که به راحتی لخته ایجاد شده در عروق را از بین می برد.
عامل اصلی این سیستم آنزیم پروتئولیتیک قوی بنام پلاسمینوژن است که در حالت طبیعی غیر فعال است. بنابراین اگر هر چند گاهی به وسیله حجامت، سیستمهای هومئوستاز خون را در تعادل مثبتی برای برتری مواد ضد انعقادی نگهداریم می توانیم از بروز آترواسکلروتیک آمبولی، ترومبوز و سایر بیماری‌هایی که عامل آنها انسداد عروق است پیشگیری کنیم.
5 ـ مشروط نمودن گلبولهای قرمز
صدمات مکانیکی به 3 طریق می توانند باعث همولیز سلولهای قرمز پیر و فرسوده شوند:
هنگامی که گلبول های قرمز در عروق کوچک از روی سطوح برجسته استخوانی عبور می کنند در معرض فشار خارجی ناشی از فعالیتهای فیزیکی قرار می گیرند.
هنگامی که گلبول قرمز از میان یک گرادیان فشار ایجاد شده مانند دریچه مصنوعی می گذرند ممکن است تخریب شوند.
وقتی که فیبرین در گردش خون میکرو واسکولار رسوب کند، سبب فشار فیزیکی بر گلبولهای قرمز و پاره شدن آنها(Shear Stress) می شود. در حجامت فشاری که لبه لیوان در اثر بادکش بر پشت وارد می کند باعث ایجاد کانال تنگی برای عبور گلبولهای قرمز می شود (مکانیسم اول) از طرفی با توجه به اختلاف فشاری که در اثر خلاء داخل لیوان ایجاد می‌شود گلبولها را با Shear Stress حاصل از برخورد رگ در تنگنا قرار داده و تخریب می‌کند(مکانیسم دوم) این دو فرایند باعث تصفیه خون از گلبولهای فرسوده و پیر می شود.
اگر این عمل صورت نگیرد ممکن است گلبولهای فوق در میکروواسکولارهای اعضا دیگر با فیبرین رسوبی متلاشی شوند و باعث انسداد عروقی در ارگانهای مختلف نظیر قلب، مغز و … و در نتیجه محرومیت از تغذیه صحیح و اکسیژناسیون در این اعضا شوند.
6ـ ایجاد پر خونی در بافتهای آسیب دیده
بادکش حجامت باعث ایجاد پر خونی و افزایش جریان خون در بافتهای مواضع حجامت می شود و بدیهی است که پر خونی و احتقان تبعات مثبتی برای عضو آسیب دیده خواهد داشت چرا که یکی از فاکتورهای مهم در التیام زخم، تغذیه و اکسیژناسیون صحیح بافت مربوطه است و بنابراین هرچه به عضو آسیب دیده خون بیشتری برسد، سرعت ترمیم آن بیشتر می شود.
این فرضیه توجیه کننده اثر درمانی حجامت بر دردهای استخوانی ناشی از آرتروز و استئوپروز و … می‌باشد
وحید